Wat is systeemtherapie?

Systeemtherapie, daar zit het woord ‘systeem’ in. Het gaat hierbij om een aantal mensen die met elkaar verbonden zijn. Systeemtherapie is ook bekend als gezins- en relatietherapie.

Je wordt als mens gevormd door je ouderlijk gezin. Met name de eerste levensjaren zijn heel belangrijk. Hoe is de band met je moeder, je vader, kun je je veilig hechten?

Patronen

Alle patronen die toen ontstaan zijn werken je hele leven door, bijvoorbeeld op de manier waarop jij je hecht aan je partner. Als je als kind een moeizame relatie had met je ouder(s) is de kans groot dat je het moeilijk vindt je emotioneel te hechten aan je partner. Een kind is zich hiervan veelal niet van bewust. Zolang je nog in het ‘systeem’ leeft, heb je geen ander referentiekader: je weet niet anders dan dat het zo is. Vaak op het moment dat je het huis uitgaat word je je bewust van je moeite en pijnlijke ervaringen. Het is dan goed om dit te kunnen uiten. Therapie kan hierbij helpend zijn. Systeemtherapie gaat ook over de continue wisselwerking tussen de gezinsleden. Als er één gezinslid problemen ervaart zal dit altijd een uitwerking hebben op de andere gezinsleden. Het ene gezinslid zal willen helpen om de ander te ondersteunen. Dit is op zich goed als het om een tijdelijke periode gaat. Als het een structureel probleem is (bijvoorbeeld depressiviteit bij één van de ouders) en het kind blijft ‘helpen’ dan is de kans groot dat het kind zich als het ware ‘weggeeft’. Er is geen balans meer tussen geven en nemen, het kind wordt zoals dat genoemd wordt ‘geparentificeerd’. Dit houdt in dat hij/zij alleen nog maar gericht is op de (emotionele) behoefte van de ouder(s). Gedrag Het kan ook anders. Een kind kan regels gaan overschrijden, opstandig gedrag gaan vertonen. Het kind wordt vaak aangewezen als het ‘zwarte schaap’ als ware hij/zij de oorzaak van de problemen. Op die manier kan het kind gaan fungeren als ‘zondebok’ om zo af te leiden van het werkelijke probleem die kan liggen in de relatie tussen de ouders. Gedrag is altijd communicatie. Het kind laat op deze manier zien dat het niet gelukkig is in de situatie. Een kind kan ook psychosomatische klachten ontwikkelen zoals veelvuldig last hebben van buikpijn of hoofdpijn. Maar ook andere lichamelijke klachten kunnen zich openbaren. Je ziet dan dat als het kind geen woorden heeft voor wat er speelt, het lichaam gaat spreken. Kortom: er is altijd wisselwerking tussen de gezinsleden, ook al ben je hiervan vaak niet bewust. Systeemtherapie geeft dus inzicht in je eigen handelen. Waar komt dit vandaan, ben je je daarvan bewust geworden, weet je waarom je ouders handelden zoals zij handelden. Met behulp van een genogram (schematische tekening van de generaties) kun je hierin meer inzicht krijgen. Geen oordeel Hierbij is de basis altijd oordeel loos. Er is geen goed of fout: iedereen deugt. Alles heeft een diepere oorzaak, een achterliggende reden. Als jij ‘blauwe plekken’ hebt opgelopen door het niet gekend zijn door jouw ouders is de kans groot dat je dit onbewust doorgeeft aan jouw kinderen. Dit doe je nogmaals niet bewust! We spreken dan over de roulerende rekening ofwel het destructief recht. Als jij niet werkelijk kind kon zijn en er bijvoorbeeld sprake was van voorwaardelijke liefde in plaats van onvoorwaardelijke liefde weet jij niet hoe dit er dan uit moet zien/hoe je dit kunt tonen. Het is je niet geleerd dus hoe moet je dit dan doen? We zien dan dat de patronen uit het verleden zich herhalen. Op het moment dat je je hiervan bewust wordt en hieraan aandacht gaat geven bijvoorbeeld door middel van therapie kun je vrij worden van de banden die je tot dan toe knellen. Natuurlijk best spannend om dit te gaan doen. Misschien voel je zoveel spanning in je lijf dat je amper in staat bent helder te denken. Dit doet angst met je: het blokkeert je natuurlijk oplossend vermogen. Misschien hoop je dat ‘de tijd alle wonden heelt’ maar voel je diep van binnen dat de kramp maar blijft zitten en je niet loskomt van de problemen, het verdriet en de boosheid. Bij een eerste gesprek geven we hier ook aandacht aan. Misschien is het fijn om even alle emotie eruit te springen of te rennen. Of even een paar keer diep in- en uit te ademen, wat ook maar goed voelt. Het kan een drempel zijn maar ik hoop dat bovenstaande mee heeft geholpen deze te verlagen! Er is altijd een moment waarop je kunt zeggen: ‘Ik neem de stap, ik wil verandering’. Of je nu alleen bent of samen met je partner of met het gezin: er zijn altijd wegen die leiden naar een nieuw verhaal in je leven.

ionicons-v5-f